MU-SDGs Case Study*

ผู้ดำเนินการหลัก*

1. ผศ.ดร. ปัณฑารีย์ แต้ประยูร
2. นายธนากร จันหมะกสิต

ส่วนงานหลัก

โครงการจัดตั้งวิทยาเขตนครสวรรค์ มหาวิทยาลัยมหิดล

หน่วยวิจัยการใช้ประโยชน์ทางการเกษตรและสิ่งแวดล้อม 

ศูนย์วิจัยและบริการวิชาการ 

ผู้ดำเนินการร่วม

ส่วนงานร่วม

เนื้อหา*

ผักตบชวา (Eichhornia crassipes) เป็นวัชพืชน้ำที่แพร่กระจายรวดเร็ว สร้างปัญหาสิ่งแวดล้อมในหลายพื้นที่ โดยเฉพาะบึงบอระเพ็ด จ.นครสวรรค์ ซึ่งมีปริมาณผักตบชวากว่า 30% ของพื้นที่ผิวน้ำ ทำให้เกิดการตื้นเขิน ลดออกซิเจนในน้ำ และส่งผลกระทบต่อการประมงและการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ แต่ละปีรัฐต้องใช้งบประมาณมหาศาลในการกำจัด ในขณะเดียวกัน ความต้องการใช้ทรายแมวเพิ่มขึ้นจากจำนวนผู้เลี้ยงสัตว์ที่ขยายตัว โดยทรายแมวเชิงพาณิชย์ส่วนใหญ่ผลิตจากดินเหนียวเบนโทไนต์และวัสดุสังเคราะห์ ซึ่งไม่สามารถย่อยสลายได้ง่ายและสร้างขยะจำนวนมาก

โครงการนี้จึงพัฒนานวัตกรรม “ทรายแมวย่อยสลายได้จากผักตบชวา” โดยทดลองสูตรต้นแบบ 5 สูตร (T1–T5) เปรียบเทียบกับผลิตภัณฑ์เชิงพาณิชย์ (T6) พบว่าสูตร T5 มีความสามารถดูดซับน้ำสูงสุด (64.23±2.31%) ดีกว่าผลิตภัณฑ์เชิงพาณิชย์ (47.42±1.00%) และมีความแข็งแรงเชิงโครงสร้างสูงกว่า แม้จะมีข้อจำกัดด้านการจับตัวเป็นก้อนและอัตราการแห้งที่ต้องพัฒนาเพิ่มเติม

ผลลัพธ์และประโยชน์
● แสดงศักยภาพของการใช้ผักตบชวาเป็นวัตถุดิบทรายแมว ลดปัญหาวัชพืชน้ำและสร้างมูลค่าเพิ่ม
● สนับสนุนเศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular Economy) และ BCG Economy
● สร้างผลลัพธ์เชิงวิชาการ ผลงานได้รับการตีพิมพ์ในวารสารระดับนานาชาติ ASEAN Journal of Scientific and Technological Reports (2025)
● ถูกต่อยอดเป็นโครงงานวิทยาศาสตร์ของโรงเรียนธรรมโชติศึกษาลัย (“แมวแฮปปี้ โลกเฮลตี้”)
● เป็นจุดเริ่มต้นในการสร้างจิตสำนึกการใช้ทรัพยากรอย่างยั่งยืน และสามารถถ่ายทอดเทคโนโลยีสู่ชุมชนรอบบึงบอระเพ็ด

SDGs หลักที่สอดคล้องกับกิจกรรม*

SDGs12

เป้าประสงค์ย่อยใน SDG หลัก*

12.4, 12.5

SDGs อื่น ๆ ที่สอดคล้อง

เป้าประสงค์ย่อยใน SDG อื่นๆ

MU-SDGs Strategy*

ยุทธศาสตร์ที่ 2,4

Partners/Stakeholders*

ภาพประกอบ (3-5 ภาพ)*

Key Message*

ตัวชี้วัด THE Impact* Rankings ที่สอดคล้อง